We hebben allemaal verlangens. Dan kan niet anders, want zo zitten we als mensen in elkaar. Je kunt hevig verlangen naar een ander. Je kunt verlangen naar rust. Je kunt verlangen naar een nieuwe auto. Je kunt verlangen naar een sportieve prestatie. Of misschien wel naar een bepaalde baan. Misschien is het voor jezelf helemaal niet zo makkelijk om je eigen verlangens te benoemen. Sommige mensen voelen van alles, maar weten eigenlijk niet waar ze nu precies naar verlangen. Want wat is verlangen eigenlijk en waar komt het vandaan?
Heimwee
Afgelopen week was ik op bezoek bij een vrouw die afkomstig is uit Suriname. Hoewel zij graag in Nederland woont, vertelde zij ook over gevoelens van heimwee naar het land waar ze geboren is. Heimwee is een hele sterke emotie. Net zoals bij verliefdheid bijvoorbeeld, kun je ook ziek van de heimwee zijn. In ons taalgebruik komt heimwee over het algemeen als een negatief verlangen over. Je hebt het liever niet, want het voelt niet fijn. Je kunt er last van hebben.
Psalm 84
In de schrijver van Psalm 84 komen we iemand tegen die ook gevoelens van heimwee heeft, maar hier absoluut niet op een negatieve manier last van heeft. Wanneer je tekst van deze psalm leest , wordt het duidelijk dat deze persoon op één of andere manier naar God verlangt. Hij steekt het niet onder stoelen of banken: zijn hart en lijf roepen om de levende God. Het lijkt wel een tekst uit een liefdeslied. Het verlangen is zo groot dat hij het aan den lijve ervaart. Net zoals verliefdheid wanneer de liefde tot buikpijn kan leiden. Deze persoon duidt het alleen niet als moeilijk, maar als zeer positief. Zijn verlangen naar God heeft geen einde. Op deze tekst van deze psalm kun je verschillend reageren. Met verbazing kun je de tekst lezen. Is het echt mogelijk om op deze manier naar God te verlangen? Wat is uw reactie? Herkent u zich in de woorden, benijdt u de persoon of is het voor u misschien wel aanstellerij?
Een lied van een pelgrim
Het is natuurlijk de vraag waarom deze persoon zulke hevige gevoelens voor God heeft. Om hier een antwoord op te krijgen, wil ik enkele zinnen uit deze psalm lichten en daar kort met u over nadenken. Maar voordat we dit doen, moeten we eerst iets weten over dit lied. Het is namelijk geschreven door iemand die op weg is naar Jeruzalem, zoals gelovige Joden gewend waren. In de verzen 6 tot en met 8 wordt een pelgrimagetafereel voorgesteld waardoor wij het vermoeden krijgen dat de persoon die dorst heeft naar de aanwezigheid van God een pelgrim is, op weg naar Jeruzalem om één van de drie pelgrimsfeesten te vieren.
‘Mijn hart en lijf roepen om de levende God’ (vers 3)
De schrijver van deze psalm verlangt ernaar om in de aanwezigheid van de ‘levende God’ te zijn. Hij verwacht de ontmoeting met God te vinden in het heiligdom (de tempel). Het heiligdom wordt beschouwd als de verblijfplaats van de Heer der heerscharen. Het verlangen is blijkbaar groot want de persoon ‘smacht’ met lichaam en ziel om bij God te zijn.
‘Zelfs de mus vindt een huis’ (vers 4)
De psalmist ziet blijkbaar dat er zelfs vogels zijn die zich in de tempel nestelen. Zij die van ver gekomen zijn om de Heer ‘thuis’ te zien, in de tempel, zijn misschien wel ‘jaloers’ op de vogels die hun nesten precies in de buurt van de tempel maken. Hij komt van ver om God te ontmoeten, maar de vogels kunnen permanent in de buurt van God zijn. Blijkbaar zou deze persoon ook wel in de tempel willen wonen. Deze persoon lijkt in ieder geval een gevoel van ‘thuiskomen’ te hebben als hij naar de tempel gaat.
‘Beter één dag in Uw voorhoven dan duizend dagen daarbuiten’ (vers 11)
De schrijver gaat verder met het beschrijven van zijn verlangen. Deze persoon woont niet dichtbij het heiligdom waar hij God kon ontmoeten. Dat vindt hij erg.
‘Gelukkig de mens die op U vertrouwt’ (vers 13)
In de laatste zin van Psalm 84 geeft de schrijver een samenvatting van het lied: gelukkig is de mens die zijn vertrouwen stelt op God.
Heimwee naar God
Waarom verlangt deze persoon naar God en waarom is het verlangen zo hevig? Eigenlijk is daar in de psalm zelf niet direct een concrete reden voor te vinden. We kunnen dat alleen tussen de regels door ontdekken. Op één of andere manier heeft deze persoon bij één of meerdere momenten God ontmoet. Hij geeft geen argumenten. Het is geen optelsommetje. Deze persoon zegt niet: “Omdat ik geloof dat God bestaat,” of “Omdat Hij zo goed voor mij is, ben ik gelukkig.” Nee, hij zegt: “Wie op God vertrouwt, is gelukkig.” Hij poneert het als een zekerheid. Deze persoon heeft zich helemaal verloren in God. Als hij thuis is, verlangt hij naar de tempel. Je zou kunnen stellen dat hij heimwee heeft. Hij wil zijn waar God woont. Hij ervaart God als zijn thuis.
Onze eigen verlangens
Eerder hebben wij stil gestaan bij onze eigen verlangens. Hebben die nog iets met dit verhaal te maken? Volgens mij wel. De muziekgroep Pater Moeskroen heeft een lied met de naam ‘Heimwee’ geschreven. Zij zingen in de laatste zin van het lied: Iedereen draagt zijn huis mee in zijn hart. Volgens mij is dat waar en heeft dat ook alles met heimwee naar God te maken. Kijk naar alle gebrokenheid in onze wereld. Deze gebrokenheid heeft vrijwel altijd te maken met het feit dat mensen hun verlangens bevredigen ten koste van anderen. Heeft dat niet te maken met het feit dat we eigenlijk niet meer weten waar we echt naar verlangen? Zou dit niet komen omdat het verlangen naar God hier helemaal geen plaats meer in heeft? Wij leven in een wereld die ziek is van heimwee. Volgens mij dragen wij als mensen ons huis mee in ons hart, maar weten heel veel mensen de weg naar huis niet meer.
Het heiligdom zoeken (thuis komen)
Op welke manier kunnen wij omgaan met onze verlangens? Op welke manier kunnen wij het verlangen naar God vormgeven? De man uit de psalm gaat heel concreet naar de tempel. Hij zoekt een plaats op waar God is. Deze persoon kent God. Hij gelooft in God. Maar hij wil een ontmoeting met God hebben in de tempel. Natuurlijk was het voor hem mogelijk om God thuis te aanbidden en te dienen. Hij kiest er toch voor om naar het heiligdom te gaan. Het is goed om een plaats te zoeken om God te vinden, te ontdekken en te ontmoeten. Laten we enkele mogelijkheden benoemen:
De Perronmeeting
In de Perronmeetings zoeken we naar de ontmoeting met God. Het is wellicht ook een reden voor u om hier te komen. In de ontmoeting onderling en de programmaonderdelen mogen we God ontmoeten. Het beseffen en beleven dat God er is. Dat onze Schepper nabij is en ons liefheeft.
Ontmoeting met anderen
Wanneer wij in de ontmoeting met elkaar over God spreken en nadenken, kunnen we geraakt worden door God. Ook in het gebed voor elkaar kunnen we God ontmoeten. Dit soort ontmoetingen is overal mogelijk, maar in de groeigroepen zijn deze onderdelen in ieder geval aanwezig.
Persoonlijk gebed en lezen in de Bijbel
Waarschijnlijk is het persoonlijk gebed en het lezen en overdenken van teksten uit de Bijbel de meest concrete manier om vorm te geven aan onze verlangens naar God. Daar ben je alleen met je gedachten en verlangens.
Symbolen en rituelen
Symbolen en rituelen kunnen ons helpen. Voorafgaand aan een meeting steken we een kaars aan. Het werd vanmorgen ook weer gezegd. Dat doen we niet zomaar. God wil bij ons zijn met zijn licht en warmte. De kaars is God niet en God zit niet in de kaars, maar de meerwaarde ervan is dat we er met elkaar bij stilstaan dat God in ons midden is. Wanneer het u helpt om dat thuis ook te doen, is dat zeker aan te raden. Wanneer het ons dan maar wel helpt om gericht te zijn op de ontmoeting met God. Zelf heb ik een klein houten kruis dat ik gebruik bij mijn gebeden en het lezen van de Bijbel. Ik doe niets met het kruis, maar helpt mij om mij te concentreren op God en met mijn gedachten niet teveel af te dwalen. Om mij stil te zetten bij wie Jezus is. Om mij te helpen in gebed. Om net zoals de schrijver van Psalm 84 op weg te gaan naar het heiligdom, omdat je verlangt naar God.
Zoeken naar de ontmoeting
Vorig jaar was ik op vakantie in Ierland. In het Keltische christendom wordt wel gesproken over ‘thin places’. Letterlijk betekent dat ‘dunne plaatsen’. Keltische christenen zeiden: ieder mens heeft plaatsen waar hij of zij God sterker ervaart. Dat kan in een kerk zijn. Dat kan op een plaats zijn die veel voor je betekent. Dan kan in de ontmoeting met een enkeling of in een groep zijn. Het zijn plaatsen of momenten waarop de hemel ‘dunner’ lijkt te zijn. Dat is de reden van de schrijver van Psalm 84 om naar de tempel te gaan. Dat kan voor u een reden om naar een Perronmeeting of iets anders te gaan. Je ervaart de afstand naar de hemel als kleiner. Er is ontmoeting met God mogelijk.
Onbevangen op weg gaan
Psalm 84 inspireert ons om vorm te geven aan het ons verlangen naar God. Niet zozeer om te wachten, maar om op zoek te gaan naar de ontmoeting met God. Daar moet je soms moeite voor doen. Net zoals menselijke relaties soms moeite en doorzettingsvermogen vragen. Aan het einde van deze psalm adviseert de schrijver om ‘onbevangen op weg te gaan’. Dat geeft rust. Er zit zekerheid in deze psalm. Het is namelijk niet alleen ons zoeken naar God, maar Hij zoekt ons des te meer. De schrijver komt woorden te kort om te omschrijven wie God wil zijn voor mensen. God is een toevlucht, een zon, een schild en Hij weigert zijn weldaden niet aan ieder die onbevangen op weg gaat.
Want God, de HEER, is een zon en een schild.
Genade en glorie schenkt de HEER,
zijn weldaden weigert Hij niet
aan wie onbevangen op weg gaan.
HEER van de hemelse machten,
gelukkig de mens die op U vertrouwt.
(Psalm 84:12 en 13)